- Թթվածնի ենթախմբի ընդհանուր բնութագիրը, թթվածնի դիրքը պարբերական համակարգում(ո՞ր պարբերության, ո՞ր խմբի տարր է), թթվածնի իզոտոպների բաղադրությունը(պրոտոնների, նեյտրոնների, էլեկտրոնների քանակը իզոտոպներում)
Թթվածինը պարբերական համակարգում գտնվում է երկրորդ պարբերության Vl խմբի գլխավոր ենթախմբում: Կարգաթիվը 8 է, միջուկի լիցքը՝ +8: Թթվածնի ատոմում առկա 8 էլեկտրոնները ըստ էներգիական մակարդակների բաշխված են հետևյալ կերպ՝ առաջին մակարդակում` 2 էլեկտրոն, իսկ երկրորդում (արտաքին)` 6: 6 էլեկտրոններից միայն երկուսը զույգված չեն: Ատոմին չի բավականացնում ընդամենը 2 էլեկտրոն մինչև կայուն օկտետի առաջացումը:Իզոտոպներն են 16O, 17O, 18O: Թթվածինը միացություններում երկվալենտ է: - Թթվածնի տարածվածությունը Երկրագնդի վրա
Թթվածինը երկրագնդի վրա ամենատարածված տարրն է: Երկրակեղևում այդ տարրի զանգվածային բաժինը 47,2 % է: Բնության մեջ թթվածին տարրը հանդիպում է երեք կայուն իզոտոպների ձևով` 016(99,8%), 017և0:18 - Թթվածնի վալենտականությունը և օքսիդացման աստիճանը միացություններում, գրեք օրինակներ
Թթվածնի(O) ատոմների և’ վալենտականությունները, և’ օքսիդացման աստիճանները (բացարձակ արժեքով) համապատասխանաբար հավասար են՝ 4 և 2: - Թթվածնի ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական հատկությունները
Ֆիզիկական հատկությունները
Թթվածինը սովորական պայմաններում անգույն, անհոտ, անհամ գազ է: Ջրում քիչ է լուծվում, սովորական պայմաններում մեկ լիտր ջրում 30 մլ թթվածին է լուծվում ( 100 ծավալ ջրում՝ 3 ծավալ թթվածին): Ջերմաստիճանը իջեցնելիս լուծելիությունը մեծանում է: Օրինակ՝100 ծավալ սառցաջրում (0°C) 5 ծավալ թթվածին է լուծվում: Թթվածնի խտությունը 0°C-ում և 101 կՊա ճնշման պայմաններում 1,43 գ/լ է, օդից ծանր է 1,11 անգամ: Թթվածինը եռում է −183°C-ում, իսկ պնդանում է −219°C-ում՝ առաջացնելով բաց երկնագույն բյուրեղներ:
Քիմիական հատկություններ
Թթվածինը քիմիապես ակտիվ նյութ է: Այն փոխազդում է պարզ նյութերի հետ՝ ոչ մետաղների և մետաղների, ինչպես նաև` բարդ նյութերի: Թթվածնի փոխազդեցությունը ոչ մետաղների հետ
1. Փոխազդեցություն ծծմբի հետ
Լաբորատորիայում ծծմբի ռեակցիան թթվածնի հետ իրականացվում է քարշիչ պահարանում՝ ոլոռի հատիկի չափ ծծումբը գդալիկի մեջ տեղադրելով և տաքացնելով: Սկզբում այն հալչում է, ապա այրվում՝ հազիվ նկատելի բաց կապույտ բոցով: Եթե գդալիկով ծծումբը իջեցնենք թթվածին պարունակող անոթի մեջ, ծծումբը կայրվի ավելի վառ բոցով:
Ֆիզիոլոգիական հատկությունները - Ինչպիսի՞ ռեակցիաների օգնությամբ են ստանում թթվածինը լաբորատորիայում և արդյունաբերության մեջ
Լաբորատորիայում թթվածինը ստանում են թթվածին պարունակող բարդ նյութերի քայքայումից.
Կալիումի պերմանգանատը (KMnO4) տաքացնելիս քայքայվում է՝ անգույն գազի (թթվածնի) անջատմամբ.
Ստացված թթվածինը կարելի է հավաքել օդը դուրս մղելու եղանակով, քանի որ թթվածնի խտությունը մեծ է օդի խտությունից։
Ջրածնի պերօքսիդով (H2O2) լցված փորձանոթը նույնիսկ ձեռքով տաքացնելիս այդ նյութը քայքայվում է.
Այս ռեակցիան ավելի արագ է ընթանում մանգանի (IV) օքսիդ (MnO2) նյութի ներկայությամբ, որն անվանվում է կատալիզատոր (կատալիզորդ)։
Рубрика: քիմիա 9
Էկոտուր 2024
1. Մարդկությանը հուզող ինչպիսի՞ էկոլոգիական հիմնախնդիրներ գիտեք, թվարկեք…
Մարդկությանը հուզող էկոլոգիական հիմնախնդիրներից են երկրագնդի մթնոլորտի և օզոնի շերտի քայքայումը, որն կարող է հանգեցնել շատ վտանգավոր երևույթների, երկրագնդի անտառազրկումը, հողերի վատթարացումն ու էրոզիան, համաշխարհային օվկիանոսի աղտոտումը, կենսաբանական տեսակների բազմազանության հիմնախնդիրները, քաղցրահամ ջրերի որակի վատացումը, գլոբալ տաքացումը, էկոլոգիապես մաքուր սնունդը, ջուրն ու օդը՝ որպես առաջնային։
2. Ի՞նչ կարծիք ունեք կենսական միջավայրի մասին:
Պետք է պահպանենք կենսական միջավայրը, քանի որ հակառակ դեպքում կունենանք լրջագույն հետևանքներ՝ օդի, ջրի աղտոտում, կենսական բազմազանության անհետացում և այլ խնդիրներ։ Իսկ սա կատարելու համար պետք է պահպանել հիգիենա և հոգ տանել շրջակա՝ կենսական միջավայրի մասին։ Մեր օրերում, շրջապատը շատ աղտոտված է։
3. Որո՞նք են առողջ ապրելակերպի սկզբունքները:
Առողջ ապրելակերպն ունի մի քանի սկզբունք՝ առողջ ու էկոլոգիապես մաքուր սնունդ, ջուր, ինչպես նաև օդ, առողջ ու անխոչընդոտ քուն՝ “888” սխեմայով, սպորտ, քայլք, հիգիենա, վատ սովորություններից զերծ մնալը, սթրեսային իրավիճակներից ուրախ դուրս գալը։ Սրանք բոլորը պահպանելով, մենք նաև պահպանում ենք առողջ ապրելակերպի կարևորագույն սկզբունքները։ “888” սխեման իրենից ենթադրում է մարդուն ամենահամապատասխան առօրյա գրաֆիկ։ Այսինքն, 8 ժամ քուն, 8 ժամ՝ աշխատանքի ու գործերի համար, 8 ժամ՝ քայլելու, զբաղվելու, հանգստանալու համար։
4. Ինչպիսի՞ թունավոր նյութեր կան օդում, հողում և ջրում:
Տարատեսակ տարրեր, անպիտան նյութեր, գազեր, փոշի, աղբ։
5. Ո՞րն է համարվում էկոլոգիապես մաքուր սնունդ:
Այն սնունդն է, որը չի պարունակում վնասակար նյութեր։ Այսինքն, այնպիսի նյութեր, որոնք բացասաբար չեն ազդում մարդու առողջության վրա։ Մաքուր է այն սնունդը, որտեղ չկան քիմիական միացություններ, քիմիական ծագման պարարտանյութեր, թունաքիմիկատներ, ներկեր: Էկոլոգիապես մաքուր սնունդ ստանալու համար պետք է հաշվի առնել նաև աճեցման տեղը, օդի մաքրությունը, ոռոգման ջրերի քիմիական կազմը, արդյունաբերական ազդեցության գոտուց հեռավորությունը:
6. Որո՞նք են սննդանյութերի օրգանոլեպտիկ հատկությունները:
Սննդանյութերի օրգանոլեպտիկ հատկություններից են գույնը, հոտը, համը, տեսքը։
7. Ի՞նչ է <<նիտրատային աղետը>>:
1970-ական թվականներին աշխարհի տարբեր երկրներում հանելուկային թունավորումների բռնկումներ գրանցվեցին: Ինչպես պարզվեց՝ պատճառը նիտրատներն էին, որոնք մեծ քանակություններով օգտագործվել էին, որպես պարարտանյութ: Ահա թե ինչու նիտրատներ պարունակող սննդամթերքներով զանգվածային թունավորումներն անվանվեցին նիտրատային աղետ:
8. Ո՞րն է համարվում մաքուր խմելու ջուր:
Այն ջուրը, որը ինչպես սնունդը, չի պարունակում վնասակար նյութեր, չի հոսում կեղտոտ կամ վտանգավոր վայրերում։ Ամենամաքուր ջուրը թորածն է, սակայն այն խմել չի կարելի։ Այնուամենայնիվ, ջուրը պետք է պարունակի որոշակի հավելումներ՝ ֆտոր, քիմիական այլ միացություններ, տարրեր։
9. Ի՞նչ վնասակար հատկություններ ունի քլորով հագեցած ջուրը:
Քլորը փոխազդում են ջրի հետ՝ առաջանում է քլորգազ: Հետո այդ ջրով վարակազերծում են մարդկանց: Այն քայքայում է մարդու օրգանիզմի հյուսվածքները, մահանում են բջիջները: Իսկ դա հիվանդություն է:
10. Որո՞նք են ջրի ախտոտման տեսակները:
Ջուրը աղտոտման հիմնական տեսակներից են՝ ածխաջրածինները, մակերևույթային ջրերը, ստորգետնյա աղտոտումը, թթվածնի կլանիչները, մանրէաբանական աղտոտվածությունը, կախված նյութերով աղտոտվածությունը, ջրի քիմիական աղտոտումը, սննդային աղտոտվածությունը։
11. Ի՞նչ է թորած ջուրը, ինչպե՞ս են ստանում թորած ջուր:
Թորած ջուրը թորման եղանակով հանքային աղերից, օրգանական ու անօրգանական նյութերից և այլ խառնուրդներից մաքրված ջուրն է։ Թափանցիկ է, անգույն և չեզոք։ Մաքրման աստիճանը կախված է կիրառման նպատակներից։ Պահում են անագե փակ անոթներում կամ քիմիապես կայուն շշերում։ Թորած ջուրը պիտանի չէ խմելու համար։ Երկարատև օգտագործումը առաջացնում է ստամոքս-աղիքային համակարգի գործունեության խանգարում։
Առաջադրանք 1 ․ Պատրաստել խմելու սոդայի NaHCO3 2 տոկոսով 200 գ լուծույթ
ա) քանի գրամ աղ ենք վերցնելու
Հաշվում ենք 200 ի 2 տոկոսըստացվում է 4գ աղ
բ) քանի գրամ ջուր պետք է վերցնել ։
200գ — 4գ ժ 196գ ջուր
Քանի որ ջրի խտությունը 1գ//մլ
Առաջադրանք․ 2 Որոշեք ստացված լուծույթի մոլային կոնցետրացիան մոլեկուլների քանակը լուծույթում (NaHCO3) = n/v մոլ/լ
n = m/M = 4գ/84 = 0․05մոլ
Сm = 0.05 մոլ/2.2լ = 0․25 մոլ/լ
Աառաջադրանք ․3 Որոշել ստացված լուծույթում լուծված նյուտի մոլային բաժինը ։
x (NaHCO3) = n(NaHCO3) n (NaHCO3) + n (H2O)
Защищено: Հալոգեններ
Ջրածին
1. Ինչո՞ւ է ջրածինը համարվում համար մեկ տարրը Տիեզերքում…
Ջրածինը համարվում է Տիեզերքում համար մեկ տարըը, որովհետև միացությունների ձևով ջրածինը չափազանց տարածված տարր է: Նա կազմում է ջրի զանգվածի 11%-ը, մտնում է բոլոր բուսական` մրգերի, բանջարեղենների, թթուների, և կենդանական նյութերի` ճարպերի, սպիտակուցների, ածխաջրերի, նավթի, և շատ այլ հանքային նյութերի բաղադրության մեջ: Նա կազմում է արեգակի և աստղերից շատերի զանգվածի կեսից ավելին: Արեգակնային համակարգի ամենամեծ մոլորակը` Յուպիտերը, համարյա ամբողջովին կազմված է ջրածնից:
2.Ջրածինը համարվում է ապագայի վառելանյութ. ինչո՞ւ. …
Ջրածինը համարվում է ապագայի վառելանյութ, քանի որ ջրածնի այրման ժամանակ մեծ քանակությամբ ջերմություն է անջատվում: Ջրածնի այրումից առաջացած ջերմությունը շատ ավելի մեծ է քան ցանկացած այլ վառելանյութի այրումից: Հենց մեր օրերում ստեղծում են վառելանյութը, լաբորատոր փորձերի և ուսումնասիրությունների միջոցով:
3. Բնութագրեք ջրածին քիմիական տարրը.
ա) քիմիական նշանը- H բ) հարաբերական ատոմային զանգվածը-1,00797 գ) մետա՞ղ է. թե՞ ոչ մետաղ-ոչ մետաղ դ) դիրքը պարբերական համակարգում.այսինքն ո՞ր պարբերության և ո՞ր խմբի տարր է-կարգաթիվ՝ 1, խումբ՝ առաջին, պարբերությունէ առաջին ե) ատոմի կառուցվածքը`միջուկի լիցքը-1 միջուկում պրոտոների թիվը-1 էլեկտրոնների թիվը-1 էներգետիկ մակարդակների թիվը -1
*4. Ջրածնի վալենտականությունը և օքսիդացման աստիճանը միացություններում.գրեք օրինակներ. ..
Ջրածնի վալենտականությունը 1 է: Օքսիդացման աստիճանը -1 է հիդրիթներում, մնացած միացություններում ունի +1 օքսիդացման աստիճան։
*5. Գրեք. ջրածին պարզ նյութի բանաձևը. ..և որոշեք նրա հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ` Mr և մոլային զանգվածը`M գ/ մոլ …
*6. Որոշեք ջրածինը օդից ծանր է թե՞ թեթև. քանի ՞ անգամ.
Ջրածինը օդից թեթև է 14,5 անգամ:
*7. Դուք լաբորատորիայում ստացել եք ջրածին և այրել։ Նկարագրեք. Ձեր կողմից կատարված լաբորատոր փորձերը և գրեք. համապատասխան ռեակցիաների հավասարումները. …
*8. Ո՞րն է ջրածնի առաջացրած և Երկրագնդում ամենատարածված բարդ նյութը. գրեք այդ նյութի քիմիական բանաձևը և որոշեք ջրածնի զանգվածայլն բաժինը տոկոսով արտահայտած։
Ջրածնի առաջացրած և երկրագնդում ամենատարածված բարդ նյութը H2O-ն է:
*9. Որտե՞ղ են կիրառում ջրածինը….
Ջրածինը կիրառվում է որպես թեթև գազ, վեր բարձրացնող ուժ դիրիժաբլների լցման համար: Քիմիական արդյունաբերությունում որպես վերականգնիչ հատկապես Ni, Pt, Pd-ի առկայությամբ: Օգտագործվում է քարածուխից արհեստական բենզինի ստացման համար, ամոնիակի, սպիրտների, հալոգենաջրածինների սինթեզում։Մեծ քանակությամբ ջրածին կիրառվում է ամոնիակ, HCl սինթեզելու համար, հեղուկ ճարպերի հիդրոգենացման համար։ Որպես թեթև գազ հելիումի հետ լցնում էին օդապարիկները։ Ջրածինը օգտագործում են բարձր ջերմաստիճան ստանալու համար (3000-4000°С)։ Ջրածինը ծախսվում է ոչ միայն էներգիա արտադրելու վրա։ Ջերմա- միջուկային պրոցեսների ընթացքում նրանից առաջանում են նոր քիմիական տարրեր, իսկ արագացված պրոտոնները արտանետվում են՝ մերձարեգակնային քամի։
Լաբորատոր փորձեր աղաթթվի քիմիական հատկություներ
Ինչո՞վ են իրար նման և ինչո՞վ են միմյանցից տարբերվում հալոգենները:
Հալոգենները Vll-րդ խմբի գլխավոր ենթախմբի տարրերն են: Հալոգենների ատոմներն արտաքին էլեկտրոնային շերտում յոթ էլեկտրոն են պարունակում, և այդ տարրերի ատոմներին միայն մեկ էլեկտրոն է պակասում` համապատասխան պարբերությունը եզրափակող իներտ գազի ատոմի էլեկտրոնային կառուցվածքը ձեռք բերելու համար: Բոլոր հալոգենները տիպական ոչ մետաղներ են: Նրանք ուժեղ օքսիդացողներ են: Հալոգենները միմյանցից տարբերվում են նրանով, որ միացություններում ունեն տարբեր օքսիդացման աստիճան: Ֆտորը քիմիական ռեակցիաներում միայն օքսիդացնող հատկություն է դրսևորում, և այդ տարրին բնորոշ է միայն -1 օքսիդացման աստիճանը: Մյուս հալոգենները առավել ԷԲ տարրերի հետ փոխազդելիս կարող են նաև վերականգնող հատկություն ցուցաբերել: Հալոգենների քիմիական ակտիվությունը կարգաթվի մեծացման հետ թուլանում է:
Հակիրճ նկարագրել հալոգենների կարևորագույն միացությունները:
Հալոգենները ջրածնի հետ փոխազդելով առաջացնում են հալոգենաջրածիններ, որոնք ջրում լավ լուծվում են համապատասխան թթուներ առաջացնելով: Հալոգենաջրածնական թթուներն են՝ HF, HCl, HBr, HJ: Հալոգենաջրածնական թթուներում հալոգենի ատոմի ԷԲ-ի փոքրացման հետ մեծանում է դիսոցման աստիճանը, իսկ ջրածնի և հալոգենի ատոմների միջև կապը թուլանում է, ուստի այդ թթուներից ամենաուժեղը յոդաջրածնական թթուն է:
Հալոգենները թթվածնի հետ անմիջականորեն չեն փոխազդում, և հալոգենների և թթվածնի միացություններն առաջանում են անուղղակի եղանակներով: Հալոգենները, բացի ֆտորից, թթվածնի հետ առաջացնում են օքսիդներ: Հալոգենների առաջացրաց օքսիդներին համապատասխանում են թթուներ: Օրինակ՝ HClO4, HBrO4, HjO4 և այլն: Հալոգեններն իրենց ակտիվության պատճառով բնության մեջ ազատ վիճակում չեն գտնվում:
Կարգաթվի մեծացմանը զուգընթաց՝ ինչու՞ և ինչպե՞ս են փոխվում հալոգենների հատկությունները:
Հալոգենները քիմիական ակտիվությունը կարգաթվի մեծացման հետ թուլանում է: Հալոգենները ուժեղ օքսիդացողներ են, ընդ որում ՝ խմբում կարգաթվի մեծացման հետ օքսիդացնող հատկությունը թուլանում է: Պատճառն այն է, որ հալոգենների մոտ կարգաթվի մեծացման հետ մեծանում է նաև ատոմի շառավիղը և թուլանում է էլեկտրոն վերցնելու հատկությունը:
Ինչ վալենտականություններ կարող է դրսևորել բրոմն ավելի մեծ էլեկտրաբացասականությամբ քիմիական տարրերի հետ միացություններ առաջացնելիս: Պատասխանը հիմնավորել՝ համապատասխան քվանտային բջիջները պատկերելով և բրոմի ատոմի՝ հիմնական վիճակից գրգռված վիճակներին անցումը ցուցադրելով:
Բրոմի արտաքին էներգիական մակարդակում առկա են թափուր d-օրբիտալներ: Եթե ատոմի հիմնական վիճակում բրոմի վալենտականությունը մեկ է, ապա կլանելով էներգիա՝ այդ ատոմը կարող է անցնել գրգռված վիճակի, ինչը տեղի է ունենում ավելի մեծ ԷԲ տարրի ատոմի հետ քիմիական կապ առաջացնելիս: Բրոմը կարող է անցնել ll, lll գրգռված վիճակների, ինչի արդյունքում բրոմի ատոմի չզույգված էլեկտրոնների թիվը կարող է մեծանալ՝ 3, 5, 7 դառնալ, վալենտականությունն էլ 3, 5, 7:
Ո՞ր տարրը վերականգնող հատկություններ երբեք չի դրսևորում, ինչու՞:
Բոլոր հալոգենները, բացի ֆտորից, ցուցաբերում են վերականգնող հատկություններ: Ֆտորը քիմիական ռեակցիաներում միայն օքսիդացնող հատկություն է ցուցաբերում, և այս տարին բնորոշ է -1 օքսիդացման աստիճանը: Պատճառն այն է, որ ի տարբերություն մնացած հալոգենների, ֆտորի ատոմի արտաքին էներգիական մակարդակում թափուր օրբիտալներ չկան, այդ պատճառով էլ ֆտորի ատոմը չի կարող գրգռվել, և վալենտային հնարավորությունները սահմանափակ են:
Հալոգենաջրածնական թթուներից որի՞ դիսոցման աստիճանն է ամենամեծը, և որի՞ նը՝ ամենափոքրը: Ինչու՞:
Հալոգենաջրածնական թթուներն են՝ HF, HCl, HBr, HJ: Հալոգենաջրածնական թթուներում հալոգենի ատոմի ԷԲ-ի փոքրացման հետ մեծանում է դիսոցման աստիճանը, իսկ ջրածնի և հալոգենի ատոմների միջև կապը թուլանում է: Հալոգենների ատոմի ԷԲ կարգաթվի մեծացման հետ փոքրանում է ուստի յոդաջրածնի՝ HJ, դիսոցման աստիճանը ամենամեծն է:
Ինչպիսի՞ ն է քիմիական կապը հալոգենների և հալոգենաջրածինների մոլեկուլներում:
Հալոգենները սովորական պայմաններում գոյություն ունեն պարզ նյութի ձևով, որոնց մոլեկուլները երկատոմ են՝ Hal2: Այդ մոլեկուլներն առաջանում են հալոգենների ատոմների արտաքին էներգիական մակարդակի էլեկտրոնների զույգման հաշվին: Կապը երկու ատոմների միջև կովալենտ ոչ բևեռային է:
Այն կովալենտային կապը, որի դեպքում ընդհանրացված էլեկտրոնային զույգը տեղաշարժված չէ դեպի որևէ ատոմը եվ պատկանում է երկուսին էլ հավասարապես, կոչվում է կովալենտ ոչ բևեռային կապ:
Հալոգենաջրածինների մոլեկուլում քիմիական կապը կովալենտ բևեռային է, որը առաջանում է ջրածնի և հալոգենների արտաքին էներգիական մակարդակի էլեկտրոնների զույգման հաշվին: Ընդ որում ընդհանրացված էլեկտրոնային զույգը շեղված է դեպի հալոգենի ատոմը:
Այն կովալենտային կապը, որի դեպքում ընդհանրացված էլեկտրոնային զույգը տեղաշարժված է դեպի որևէ ատոմը, կոչվում է կովալենտ բևեռային կապ:
Դասավորել հետևյալ թթուները՝ ըստ ուժի նվազման.
ա) HBr HBrO2 HBrO3 HBrO4
բ) HBrO3 HClO3 HJO3
գ) HCl HF HJ HBr
Նույն տարրի առաջացրած թթվածնային թթուների շարքում թթվի ուժը մեծանում է օքսիդացման աստիժանի մեծացման հետ.
ա) HBrO4 HBrO3 HBrO2 HBrO
Cl, Br, J շարքում, հալոգենի ատոմի շառավղի մեծացման հետ՝ նշված թթուների ուժը թուլանում է՝ n-ի յուրաքանչյուր արժեքի դեպքում (n=1, 2, 3, 4):
բ) HClO3 HBrO3 HJO3
Հալոգենաջրածնական թթուներում հալոգենի ատոմի ԷԲ փոքրացման հետ մեծանում է դիսոցման աստիճանը, իսկ ջրածնի և հալոգենի ատոմի միջև կապը թուլանում է:
գ) HF HCl HBr HJ
Հալոգեներ
Ուղղորդող հարցեր.
*1- Ինչո՞ւ են 7- րդ խմբի գլխավոր ենթախմբի տարրերին անվանում «հալոգեններ», ո՞ր տարրերն են դրանք բնութագրեք այդ տարրերը.
7-րդ խմբի գլխավոր ենթախմբի տարրերն են՝ ֆտորը (F), քլորը (Cl), բրոմը (Br), յոդը (I) և աստատը (At)։
Դրանք ստացել են հալոգեն (հուն․՝ halos՝ աղ և genos՝ ծնող) անվանումը, քանի որ մետաղների հետ միանալիս առաջացնում են աղ։
*2-Հալոգենները ինչպիսի՞ միացությունների ձևով են տարածված բնության մեջ, գրեք օրինակներ…
Ֆտոր-ֆլյուորիտը (CaF2)
Քլոր-կերակրի աղը (NaCl)
*3-. Ինչո՞ւ են հալոգենները համարվում կենսական տարրեր, թվարկեք հալոգենների միացությունների դերը մարդու օրգանիզմում….
Մարդու օրգանիզմում օրինակ յոդն անհրաժեշտ է հատկապես վահանաձև գեղձի կողմից արտադրվող հորմոնի համար: Բացի այդ մարդու և կենդանիների ստամոքսում արտադրվում է աղաթթու, որը կազմում է ստամոքսահյութի 0,3%-ը և անհրաժեշտ է սննդի նորմալ մարսողության, ինչպես նաև սննդի հետ օրգանիզմում ներթափանցող հիվանդագին մանրէները ոչնչացնելու համար։
*4-Գրեք հալոգենների ատոմների բաղադրությունը և կառուցվածքը:
Բոլոր հալոգենները ոչ մետաղներ են, արտաքին էներգետիկ մակարդակում ունեն 7 էլեկտրոն։
*5-Ինչպիսի՞ վալենտականություն և օքսիդացման աստիճան են ցուցաբերում քլորը միացություններում, գրեք օրինակներ…
Բոլոր հալոգենները, բացի ֆտորից, որը ունի հաստատուն -1 օքսիդացման աստիճան, ունեն տարբեր օքսիդացման աստիճաններ։
Ֆտորին բնորոշ է 1 վալենտականություն, իսկ մյուս հալոգենները հիմնականում ցուցաբերում են 3, 5, 7 վալենտականություններ։
*6- Թվարկեք հալոգեն պարզ նյութերի ֆիզիկաքիմիական հատկությունները
Հալոգեն պարզ նյութերն են՝ F2, Cl2, Br2, I2։ Դրանց կապը երկու ատոմի միջև կովալենտային ոչ բևեռային է:
*7- Որտե՞ղ են կիրառում քլորը և նրա միացությունները
Քլորը կարող է բարձր ճնշման, աթերոսկլերոզի, սիրտ-անոթային և այլ հիվանդությունների պատճառ դառնալ։ Այն շատ վատ ազդեցություն է թողնում մազերի և մաշկի վրա, քայքայում է սպիտակուցները։
Քլորը լայնորեն օգտագործվում է արդյունաբերության մեջ։ Այն օգտագործվում է աղաթթվի արդյունաբերական ստացման և այնպիսի նյութերի պատրաստման համար, որոնք օգտագործվում են գործվածքներն սպիտակեցնելու համար։ Խմելու ու կենցաղային նպատակների համար նախատեսված ջուրը մինչև ջրատար խողովակների ցանց մղելը հիվանդաբեր միկրոօրգանիզմներից ախտահանվում է իր մեջ աննշան քանակի քլոր լուծելով՝ քլորելով։
*8- Որտե՞ղ են կիրառում աղաթթուն և նրա աղերը, ի՞նչ է ժավելաջուրը…, ի՞նչ է քլորակիրը…
Աղերը կիրառվում են ամենուրեք, ինչպես արտադրությունում, այնպես էլ առօրյա կյանքում:
Ազոտական թթվի աղերը՝ նիտրատները մեծ մասամբ օգտագործում են գյուղանտեսության մեջ:
Նատրիումի քլորիդը (կերակրի աղ) առանձնացնում են գետի և ծովի ջրից, ինչպես նաև ստանում են աղային հանքավայրերից:
Շինարարությունում և բժշկության մեջ լայն տարածում ունի գիպսը, որը ստացվում է կալցիումի դիհիդրոսուլֆատից:
Ժավելաջուրը կիրառվում է թղթի և տեքստիլ արդյունաբերության մեջ։ Հաճախ «ժավելաջուր» է անվանվում նաև նատրիումի հիպոքլորիդը՝ NaClO, որը օժտված է նույն հատկություններով, ավելի էժան և հեշտ եղանակով է ստացվում։
*9- Կարելի՞ է խմելու ջուրը ախտահանել քլորով, պատասխանը հիմնավորեք…
Խմելու համար պիտանի ջուրը պետք է պարունակի առավելագույնը 4 միլիգրամ քլոր մեկ լիտր ջրում, սակայն քլորի ճիշտ չափաբաժինը ոչ միշտ է պահպանվում և սովորաբար գերազանցում է թույլատրելի սահմանը: Քլորը կարող է շատ վնասակար լինել առողջության համար:
10-Աղաթթվի ո՞ր աղի 0.9%-֊անոց ջրային լուծույթն է կոչվում «ֆիզիոլոգիական լուծույթ»:Լաբորատոր փորձեր՝ <<Աղաթթվի քիմիական հատկությունները>>
Նատիրումի քլորիդից կամ կերակրի աղից է ստացվում այդ ֆիզիոլոգիական լուծույթը:
քիմիա
Ուղորդող հարցեր
Ուղղորդող հարցեր.
- Որո՞նք են անկենդան և կենդանի օրգանիզմների նմանությունները և տարբերությունները
Քանի՞ <<թագավորության>> է բաժանվում կենդանի աշխարհը - Նմանությունները:
- Կենդանի և Անկենդան: Այս երկու տեսակները ունեն հետևյալ նմանություններ՝ նախկինում գտնվող կենդանի սահմաններում, էկոսիստեմայությունում և համապատասխան բազմազառված այլ հասկանալի հատվածներում:
- Տարբերությունները:
- Կենդանի և Անկենդան: Բայց այս երկու տեսակները տարբերվում են ուղիղ ենթադրությամբ։ Կենդանի օրգանիզմերը պարունակում են հատկություններ՝ կենդանական համաձայնություն, կառուցապատմություն և բարոքսավորություն:
- Թագավորությունը:
- Քանի՞՞՞՞՞՞՞ Թագավորության: Թագավորությունը կազմվում է կենդանի աշխարհի գենետիկ բաժանումից, այնպես որ թագավորության առաջարկում չունի դեպքեր, եթե դադարեցնում ենք թագավորության բաժանումը։
- Քանի՞՞՞՞՞՞՞ Թագավորության: Թագավորությունը կազմվում է կենդանի աշխարհի գենետիկ բաժանումից, այնպես որ թագավորության առաջարկում չունի դեպքեր, եթե դադարեցնում ենք թագավորության բաժանումը։
- Որո՞նք են կենդանի օրգանիզմի հիմնական տարրերը, որոնք նաև անվանում են կենսական տարրեր`մակրո-, միկրո-,
ուլտրատարրերը - Բոլոր կենդանի օրգանիզմերի հիմնական տարրերը պատահականորեն չեն բազմազառված, սակայն համապատասխան են մի շարք տեսակների՝ մակրո-, միկրո-, ուլտրատարրերը։
- Մակրոտարրերը: Այսպիսի տարրերը ամենամեծների մեծածառովի կենդանիները մաքառված տարածված դեպքերում։ Դեպքահայտ դատական միջուկի միջոցով նկատելիս դրանցից շուտ մի շուրջ ամենավատտակածների։
- Միկրոտարրերը: Այս տարրերը միաժամանակ ավելացնում են տեսակիրը։ Բազմազառվածների համար հասանելին են մատուցման և ավելացման ամենաարաբեթ միջուկներ։
- Ուլտրատարրերը: Այս տարրերը գտնվում են թարգմանված միաժամանակակիրը։ Այդպիսի տարրերի բարելավման գործումը բարելավում է գենետիկ տարրերի հետ մարտի շուտով։
- Ո՞րն է կենդանի օրգանիզմի կառուցվածքային միավորը, գրեք նրա բաղադրությունը
- Ինչու՞ են գիտնականներն ասում. «Կյանքը՝ սպիտակուցների գոյության ձևն է…»
- Որո՞նք են սպիտակուցների, ածխաջրերի, ճարպերի, նուկլեինաթթուների, վիտամինների գործառույթները կենդանի օրգանիզմում
- Սպիտակուցների գործառույթները:
- Սպիտակուցները մարդկանց օրգանիզմում ունեն շատ նախատեսված գործառույթներ։ Իսկապես, դրանցից մի քանիսները՝ հաշվի առնում է մատնելու կամ շնչելու դեպքերում, ազատվելու դեպքերում, հաշվի առնում է այլ կամ հատույցներ։
- Ածխաջրերի գործառույթները:
- Ածխաջրերը կենդանական խոտորումով են ստացվում եւ գամուլայով են մշակվում։ Եթե այս բաղադրիչը իրագործում է ուղղված ամենալավ պաշարներով, ապա այդպիսի միջուկը կարող է լուծել ուստի ածխաջրական խոտորումները։
- Ճարպերի գործառույթները:
- Ճարպերի գործառույթները պարտադիր են կենդանական աշխարհի մեջ՝ ներառելու համար առաջարկված ավանդական բարդությունները, մեկնելու համար ու կայացնելու համար։
- Նուկլեինաթթուների գործառույթները:
- Նուկլեինաթթուները նկատելիս կենդանական միջուկները ավելացնում են իրագործարան աշխարհի սպառած մասը։ Իսկապես, այդպիսի բարելավումը կարող է ստացվել ուղղեցնելու մեկնելու դեպքերում:
- Վիտամինների գործառույթները:
- Վիտամինները կարող են գործել համատեղյակ նյութերի մեջ՝ այլ կենդանիների կամ մարմնի միջուկներում։ Եթե մեկնելու դեպքում ստաբաթի գործը հետո գամափոշության միջոցով վերջնաշարում է ստացվում։
- Ինչպիսի՞ օրգանական և անօրգանական նյութեր կան կենդանի օրգանիզմում
- Օրգանական Նյութերը կանանքում՝
- Ադնոզիններ (DNA և RNA): Գիտական ադնոզինները հանդիսանում են կենդանի ժամանակակից դպրոցները։ Եվրոպայում ավելին տեղադրված են հոլանդացի համակարգչային արաջարաններում։
- Պրոտեիններ: Կենդանի մշակված մասը հանդիսանում է մատնված պատշաճ կենդանիների կարգավորումը։
- Բիոլոգիական մարմնալարեր: Կենդանի մշակված մասը պատշաճ միավորմանը եւ գամափոշությունը գործելուն գործունեության համար հաճախություն ունի։
- Իմունահամալիրություն: Իմունահամալիրությունը հանդիսանում է հայերաբոր գործումը՝ կենդանին պաշարներում մեծամասնություն ունեցող տեսակավորվածության առաջացման համար։
- Պրոհորմոններ: Կառուցումը այս մասի մեջ ներառված տարբեր պրոհորմոնները շատ կարևոր են կենդանի կոնտրոլը՝ մշակելու, մեծամասնությանը՝ թուլավածությանը, գործածությանը՝ պատճառների վրա։
- Ոսկրանյութեր: Կենդանի մշակված մասը պատշաճ կամայական ոսկրանյութերը միջոցով հաճախություն ունենում են կենդանիների համար։
- Անօրգանական Նյութերը կանանքում՝
- Բակտերիաներ: Բակտերիաները հանդիսանում են մարմնում պատարագը ապակենդանիները պահպանելու, առաջացման, հիմնական առաջարկների համար։
- Վիրուսներ: Եվրոպայում մեծ մասում դուրս է եկել գրավումների մեջ այդ առարկայում, առաջարկվում է նոր մեթոդների համար։
- Արյան ուռուցքներ: Արյան ուռուցքները ուստի միավորված անօրգանական նյութեր են։
- Գազաներ: Գազաները պատճառներ ունենում են չհամալիրված մոլեկուլներում։
- Դեղամիջոցներ: Դեղամիջոցների մասը ապակենդանիների համար հաճախություն ունենալու, գործում ելու դեպքում։
- Ինչպիսի՞ երևույթ է լուսասինթեզը 〈ֆոտոսինթեզը〉՝ ֆիզիկական, թե՞ քիմիական
Ֆիզիկական - Ինչպիսի՞ կենսական միջավայր է անհրաժեշտ բույսի աճի համար:
Կալիում , ֆոսֆոր , ազոտ , նատրիում , կալցիում, երկաթ և քլոր պարարտանյութ։
Փորձ 3. Սպիտակուցի բնափոխումը
Ազդանյութեր՝ Ձվի սպիտակուցի լուծույթ, կաթ, աղաթթվի՝ HCl-ի 10%-անոց լուծույթ կամ քացախաթթվի 10%-անոց լուծույթ (քացախ):
Փորձի ընթացքը: Փորձանոթի մեջ լցնել 10 մլ ձվի սպիտակուցի լուծույթ կամ էլ նույն քանակով կաթ, ավելացնել 3 մլ HCl-ի 10%-անոց լուծույթ կամ 5 մլ քացախաթթվի 10%-անոց լուծույթ (քացախ); Փորձանոթի պարունակությունը զգուշությամբ տաքացնել թափահարելով մինչև նկատվեն սպիտակուցի մակրոմոլեկուլները:
Աղբյուրը՝ Ա. Հ. ԹՌՉՈՒՆՅԱՆ, Ն. Կ. ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ,
Հ. Մ. ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ <<ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԿԵՆՍԱՔԻՄԻԱՅԻ
ԼԱԲՈՐԱՏՈՐ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐ>>,ԵՊՀ,ԵՐԵՎԱՆ,2017
Հարցեր
1. Քանի՞ միլիոն նյութ է հայտնի մարդկությանը:
Մարդկանց հայտնի է ավելի քան 160 միլիոն քիմիական նյութ:
2. Ինչպե՞ս են դասակարգվում նյութերն ըստ բաղադրության պատասխանը հիմնավորեք օրինակներով:
Նյութերը կարելի է դասակարգել՝ ելնելով դրանց բաղադրությանից, տարրերի, միացությունների և խառնուրդների:
Տարրեր:
Սահմանում. Տարրերը մաքուր նյութեր են, որոնք կազմված են միայն մեկ տեսակի ատոմից: Քիմիական միջոցներով դրանք չեն կարող բաժանվել ավելի պարզ նյութերի։
Օրինակ՝ թթվածինը (O2) տարր է: Թթվածնի յուրաքանչյուր մոլեկուլ բաղկացած է թթվածնի երկու ատոմից։
Միացություններ:
Սահմանում. Միացությունները նյութեր են, որոնք կազմված են երկու կամ ավելի տարբեր տարրերից, որոնք քիմիապես համակցված են ֆիքսված հարաբերակցությամբ: Բաղադրիչները կորցնում են իրենց սկզբնական հատկությունները և ձևավորում նոր նյութ՝ յուրահատուկ հատկություններով։
Օրինակ. Ջուրը (H2O) միացություն է: Այն բաղկացած է երկու ջրածնի ատոմներից և մեկ թթվածնի ատոմներից, որոնք կապված են միմյանց հետ:
Խառնուրդներ:
Advertisement
about:blank
Սահմանում. Խառնուրդները երկու կամ ավելի նյութերի համակցություններ են, որոնցում յուրաքանչյուր բաղադրիչ պահպանում է իր սկզբնական հատկությունները: Խառնուրդները կարող են լինել միատարր (միատարր կազմ) կամ տարասեռ (ոչ միատեսակ կազմ):
Օրինակներ.
Միատարր խառնուրդ. աղի ջուրը միատարր խառնուրդ է: Այն բաղկացած է ջրի մեջ հավասարաչափ բաշխված լուծված աղից (նատրիումի քլորիդ):
Հետերոգեն խառնուրդ. Trail mix-ը տարասեռ խառնուրդ է: Այն պարունակում է տարբեր բաղադրիչներ, ինչպիսիք են ընկույզը, չամիչը և շոկոլադը, որոնք կարելի է տեսողականորեն տարբերել:
Հասկանալով նյութերի բաղադրությունը՝ գիտնականները կարող են վերլուծել և կանխատեսել դրանց հատկություններն ու վարքագիծը: Տարրերի, միացությունների և խառնուրդների դասակարգումն օգնում է պարզեցնել բնական աշխարհում հանդիպող նյութերի հսկայական բազմազանության ըմբռնումը:
3. Ինչպե՞ս են դասակարգվում նյութերն ըստ ծագումնաբանության:
Նյութերը կարելի է դասակարգել ըստ ծագումնաբանության կամ ծագման՝ սովորաբար երեք լայն կատեգորիաների: բնական նյութեր, սինթետիկ նյութեր և կոմպոզիտային նյութեր: Ահա յուրաքանչյուր կատեգորիայի համառոտ բացատրությունը:
Բնական նյութեր.
Սահմանում. Բնական նյութերն այն նյութերն են, որոնք հանդիպում են բնության մեջ և էականորեն չեն փոփոխվում մարդու միջամտությամբ: Նրանք սովորաբար հանդիպում են երկրակեղևում կամ ստացվում են կենդանի օրգանիզմներից:
Օրինակներ.
Փայտ: Ստացվում է ծառերի ցողուններից և ճյուղերից:
Քար: Բնական հանքանյութեր, ինչպիսիք են գրանիտը, մարմարը կամ կրաքարը:
Մետաղներ. բնական տարրեր, ինչպիսիք են երկաթը, պղինձը և ոսկին:
Սինթետիկ նյութեր.
Սահմանում. Սինթետիկ նյութերը արհեստականորեն ստեղծվում են մարդկանց կողմից քիմիական գործընթացների կամ ճարտարագիտության միջոցով: Նրանք կարող են ընդօրինակել բնական նյութերի հատկությունները կամ ունենալ բոլորովին նոր հատկանիշներ:
Օրինակներ.
Պլաստիկ. Ստացվում է նավթաքիմիական նյութերից սինթեզված պոլիմերներից:
Նեյլոն. Սինթետիկ պոլիմեր, որն օգտագործվում է տեքստիլ և ճարտարագիտական կիրառություններում:
Սինթետիկ կաուչուկ. Ստեղծվել է քիմիական գործընթացների միջոցով բնական կաուչուկը նմանակելու համար:
Կոմպոզիտային նյութեր.
Սահմանում. Կոմպոզիտային նյութերը պատրաստվում են երկու կամ ավելի տարբեր տեսակի նյութերի համադրմամբ՝ ուժեղացված հատկություններով նոր նյութ ստեղծելու համար: Դրանք կարող են ներառել բնական և սինթետիկ բաղադրիչների համադրություն:
Օրինակներ.
Ապակեպլաստե. Պոլիմերային մատրիցայի մեջ ներկառուցված ապակե մանրաթելերի կոմպոզիտ:
Բետոն. բաղկացած է ցեմենտի, ջրի և ագրեգատների (ավազ, մանրախիճ) խառնուրդից:
Նրբատախտակ. Կառուցված է փայտի երեսպատման բարակ թիթեղները սոսինձով շերտավորելով:
Ծագումնաբանական դասակարգումն օգնում է հասկանալ նյութերի ծագումն ու արտադրական գործընթացները, որոնք, իր հերթին, կարող են պատկերացում կազմել դրանց հատկությունների, կատարողականի և հնարավոր կիրառությունների վերաբերյալ: Այս դասակարգման համակարգը արժեքավոր է տարբեր ոլորտներում, ներառյալ արտադրությունը, շինարարությունը և նյութերի գիտությունը:
4. Անօրգանական նյութերի ինչպիսի՞ օրինակներ գիտեք, գրեք օրինակներ:
Անօրգանական նյութերը միացություններ են, որոնք չեն պարունակում ածխածին-ջրածին (C-H) կապեր և հաճախ ստացվում են հանքանյութերից, մետաղներից և ոչ մետաղներից։ Ահա անօրգանական նյութերի մի քանի օրինակներ.
Ջուր (H2O):
Ամենատարածված և էական անօրգանական նյութերից մեկը։ Այն ջրածնից և թթվածնից կազմված միացություն է։
Սովորական աղ (նատրիումի քլորիդ — NaCl):
Իոնային միացություն, որը կազմված է նատրիումի իոններից (Na+) և քլորիդ իոններից (Cl-)։
Ածխածնի երկօքսիդ (CO2):
Չնայած այն պարունակում է ածխածին, ածխաթթու գազը համարվում է անօրգանական, քանի որ չունի ածխածին-ջրածին (C-H) կապեր։ Այն ածխածնի և թթվածնի միացություն է։
Կալցիումի կարբոնատ (CaCO3):
Ժայռերի, խեցիների և մարգարիտների մեջ հայտնաբերված կալցիումի կարբոնատը անօրգանական միացություն է:
Ամոնիակ (NH3):
Ազոտի և ջրածնի միացություն, որը հաճախ օգտագործվում է պարարտանյութերի և մաքրող միջոցների մեջ։
Ծծմբաթթու (H2SO4):
Կարևոր արդյունաբերական թթու, որը բաղկացած է ջրածնից, ծծումբից և թթվածնից։
Սեղանի շաքար (սախարոզա — C12H22O11):
Մինչ ածխածինը առկա է, սեղանի շաքարը համարվում է անօրգանական, քանի որ այն չունի ածխածին-ջրածին (C-H) կապեր: Այն ածխածնի, ջրածնի և թթվածնի միացություն է։
Թթվածին գազ (O2):
Տարրական երկատոմային մոլեկուլ, որն անհրաժեշտ է շնչառության և այրման համար:
Սիլիցիումի երկօքսիդ (SiO2):
Սովորաբար հայտնի է որպես քվարց, այն շատ ապարների և հանքանյութերի հիմնական բաղադրիչն է:
Երկաթի օքսիդ (Ժանգ — Fe2O3):
Ձևավորվում է, երբ խոնավության առկայության դեպքում երկաթը փոխազդում է թթվածնի հետ, ինչի արդյունքում առաջանում է կարմրաշագանակագույն միացություն:
Այս օրինակները ցույց են տալիս անօրգանական նյութերի բազմազան բնույթը, որոնք կարող են ներառել տարրեր, պարզ միացություններ և բարդ հանքանյութեր։ Անօրգանական քիմիան ներառում է նյութերի լայն տեսականի, որոնք կարևոր դեր ունեն տարբեր ոլորտներում, ներառյալ արդյունաբերությունը, գյուղատնտեսությունը և առօրյա կյանքում:
5. Օրգանական նյութերի ինչպիսի՞ օրինակներ գիտեք, գրեք օրինակներ:
Օրգանական նյութը բաղկացած է ածխածնի վրա հիմնված միացություններից, որոնք սովորաբար պարունակում են ածխածին-ջրածին (C-H) կապեր։ Օրգանական միացությունները կարևոր են կյանքի համար և հայտնաբերված են կենդանի օրգանիզմներում և դրանց կողմնակի արտադրանքներում: Ահա օրգանական նյութերի մի քանի օրինակներ.
Գլյուկոզա (C6H12O6):
Պարզ շաքար և կենդանի օրգանիզմների էներգիայի հիմնական աղբյուր:
Էթանոլ (C2H5OH):
Ալկոհոլը, որն առկա է այնպիսի խմիչքների մեջ, ինչպիսիք են գարեջուրը, գինին և ոգելից խմիչքները: Օգտագործվում է նաև որպես վառելիք։
մեթան (CH4):
Պարզ ածխաջրածնային գազ և բնական գազի հիմնական բաղադրիչ:
ԴՆԹ (Deoxyribonucleic Acid):
Գենետիկական նյութ, որը կրում է ժառանգական տեղեկատվություն կենդանի բջիջներում:
Սպիտակուցներ:
Ամինաթթուներից կազմված խոշոր մոլեկուլներ։ Օրինակները ներառում են ֆերմենտներ, հակամարմիններ և կառուցվածքային սպիտակուցներ:
Ճարպեր և յուղեր.
Լիպիդներ, որոնք ծառայում են որպես էներգիայի պահպանման մոլեկուլներ: Օրինակները ներառում են յուղերի և ճարպերի մեջ հայտնաբերված տրիգլիցերիդները:
Ցելյուլոզա:
Բարդ ածխաջրեր, որը հայտնաբերված է բույսերի բջիջների պատերում, որն ապահովում է կառուցվածքային աջակցություն:
Վիտամիններ.
Օրգանական միացություններ, որոնք անհրաժեշտ են կենդանի օրգանիզմների տարբեր կենսաքիմիական գործընթացների համար: Օրինակները ներառում են վիտամին C (ասկորբինաթթու) և վիտամին E:
Կոֆեին.
Խթանիչ, որը հայտնաբերված է սուրճի, թեյի և որոշ գազավորված ըմպելիքների մեջ:
Քացախաթթու (CH3COOH):
Գտնվում է քացախի մեջ և օգտագործվում տարբեր քիմիական նյութերի արտադրության մեջ։
Ասպիրին (ացետիլսալիցիլաթթու).
Ընդհանուր ցավազրկող և հակաբորբոքային դեղամիջոց:
Մեթանոլ (CH3OH):
Պարզ սպիրտ, որն օգտագործվում է որպես լուծիչ և վառելիք:
Քլորոֆիլ:
Բույսերի կանաչ պիգմենտը, որը վճռորոշ դեր է խաղում ֆոտոսինթեզի մեջ:
Հորմոններ:
Օրգանական միացություններ, որոնք կարգավորում են կենդանի օրգանիզմների ֆիզիոլոգիական պրոցեսները։ Օրինակները ներառում են ինսուլին և էստրոգեն:
Բնական բենզին (բենզին).
Հում նավթից ստացված բենզինը ածխաջրածինների բարդ խառնուրդ է, որն օգտագործվում է որպես վառելիք ներքին այրման շարժիչների համար։
Այս օրինակները ցույց են տալիս օրգանական նյութերի բազմազանությունը, որը հիմնարար է կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքի, ֆունկցիայի և էներգետիկ գործընթացների համար: Օրգանական քիմիան ուսումնասիրում է ածխածին պարունակող այս միացությունների հատկությունները, կառուցվածքը և ռեակցիաները։
6. Ո՞ր նյութերն են ավելի շատ, օրգանականը, թե՞անօրգանականը, պատասխան հիմնավորեք:
Անօրգանական նյութերն ավելի շատ են, քան օրգանականները։ Երկրի ընդերքը, օվկիանոսները և մթնոլորտը հիմնականում կազմված են անօրգանական նյութերից, ինչպիսիք են հանքանյութերը, աղերը և գազերը։ Թեև օրգանական նյութերը կարևոր են կյանքի համար, դրանց ընդհանուր առատությունը ավելի քիչ է համեմատած անօրգանական միացությունների լայն տարածման հետ:
7. Ո՞ր նյութերն են կոչվում օքսիդներ, հիմքեր, թթուներ, աղեր սահմանեք, դասակարգեք, գրեք օրինակներ, նշեք ֆիզիկաքիմիական հատկությունները:
Իմ տարրը – ածխածին, CO2
Գրել բանաձևը
Բաղադրության գրառումը
Տարրերի նշանների և ինդեքսների օգնությամբ
1 ինդեքսը չի գրվում
Մաքսիմ Սահրադյան 9 - 2 դասարան 